Rechter beslist in bestuurderssoap

SCHERPENZEEL – De rechter doet deze week uitspraak in de zaak van oud-waarnemend burgemeester Eppie Klein tegen Commissaris van de Koning John Berends. Op 29 november wordt de vertrouwenscommissie voor de benoeming van een nieuwe burgemeester geïnstalleerd.

De rechter moet in essentie antwoord geven op twee vragen in deze rechtszaak. Wie kan een waarnemend burgemeester ontslaan als hij of zij onverhoopt niet functioneert? In de gemeentewet staat er niets over deze kwestie geschreven.
John Berends ontsloeg desondanks op donderdag 7 oktober Eppie Klein vanwege onethisch en niet integer gedrag. De redenatie van Berends was heel simpel. Hij heeft waarnemend burgemeester Eppie Klein benoemd, dus kan hij hem ook ontslaan.

Eppie Klein wil de mening van de rechter over deze kwestie horen. Eén van zijn argumenten is dat waarnemend burgemeesters onvoldoende beschermd zijn, als de Commissarissen van de Koning hen kunnen ontslaan als de waarnemend burgemeester onwelgevallige dingen doen.
In de Tweede Kamer is een motie van de VVD en de SGP aangenomen, waarin staat dat er duidelijkheid moet komen over de positie van de waarnemend burgemeester.

Opvallend is dat Berends in september overleg heeft gehad met Kasja Ollengren, demissionair minister van Binnenlandse Zaken. Toen heeft Ollengren ingestemd met het ontslag en gevraagd om op haar besluit over de fusie tussen Barneveld en Scherpenzeel te wachten. Op 7 oktober blies zij die fusie af, waarna Berends Klein ontsloeg. Ollengren heeft later laten weten dat ze de mening van de rechter in deze kwestie afwacht.

Deze actie van Berends heeft veel discussie onder bestuurskundigen in het land opgeleverd. De meningen zijn verdeeld of Berends rechtmatig heeft gehandeld. De rechter moet dus eerst bepalen of Berends gelijk had dat hij Klein mocht ontslaan.

Daarna komt eventueel de vraag aan de orde of het gedrag van Klein rond de Statenvergadering van 6 juli voldoende grond is voor een ontslag. Op 4 juli stuurde de provincie per 

ongeluk een mail naar de gemeente met de vraag om informatie dat bewees dat Scherpenzeel niet zelfstandig kan blijven.

Eppie Klein reageerde met een mail aan de Staten. Berends zegt dat Klein eerst ontkende iets met de mail te maken te hebben en later van verhaal veranderde. Dat gebeurde tijdens vertrouwelijke gesprekken.

Ondertussen begint de zoektocht naar een nieuwe burgemeester voor Scherpenzeel. Op 29 november wordt de vertrouwenscommissie voor de benoeming van een nieuwe burgemeester gekozen en worden de leden aangewezen. Voor vooral de tegenstanders van de fusie is dat een glorieus moment; het symbool van de zelfstandigheid.