Veel onduidelijkheid rond uitkoopregeling
AlgemeenSCHERPENZEEL Tot nu toe hebben zich in het hele land ongeveer 1000 boeren gemeld, die hun bedrijf willen laten uitkopen, vanwege de stikstofproblematiek. Of deze meldingen ook allemaal tot een deal leiden, is nog maar de vraag. In een eerdere fase melden zich 750 boeren en dat zorgde voor 20 deals. Het is niet bekend hoeveel boeren in Gelderland of in Scherpenzeel uitgekocht willen worden.
In de zomer van 2022 presenteerde het kabinet een plan voor de aanpak van stikstofreductie in het hele land. Daar zat ook een kaartje bij, dat liet zien hoeveel reductie in alle gebieden noodzakelijk was. Ook werd de provincies opgedragen voor 1 juli 2023 met plannen voor gebieden te komen.
De plannen en het kaartje zorgden voor heftige reacties in het land. Volgens het kaartje zou het aantal boerenbedrijven in de Gelderse Vallei minimaal gehalveerd moeten worden. Veel agrariërs voelden zich bedreigd door deze plannen, die als een stoomwals over hen heen leken te gaan. Ze hingen omgekeerde Nederlandse vlaggen op, omdat het schip van de staat in gevaar was. Op sommige tractoren werden de nummerborden omgekeerd geschroefd.
De Scherpenzeelse gemeenteraad sprak haar solidariteit met de boerenbedrijven uit. Ze kon zich geen Scherpenzeel zonder boeren voorstellen. Ook vond zij dat in Scherpenzeel de boeren niet gedwongen uitgekocht mochten worden. De gemeente zal met de provincie en de Regio FoodValley overleggen over redelijke plannen voor het gebied.
De provincie Gelderland had al eigen plannen gemaakt en wilde die aanpak niet inruilen voor de kabinetsaanpak. Volgens het provinciebestuur krijgt ze inderdaad die ruimte.
Een andere manier om de uitstoot van stikstof te reduceren is het vrijwillig uitkopen van boeren. De landelijke overheid wil tussen de 2000 en 3000 bedrijven uitkopen. Uit een inventarisatie bij het Interprovinciale Overleg (IPO) hebben zich 1000 boeren gemeld. Nog niet de helft van het beoogde aantal boerenbedrijven. Of de regeling daarmee succesvol is, is volgens het Interprovinciaal Overleg nog niet te zeggen. Dat meldt de website Binnenlands Bestuur.
Nog niet de helft van het beoogde aantal boeren heeft zich bij provincies gemeld voor vrijwillige uitkoop in het kader van de stikstofaanpak. Het kabinet wil twee- tot drieduizend boerenbedrijven uitkopen. Het IPO wil het aantal boeren dat zich tot nu toe gemeld heeft niet kwalificeren als een tegen- of meevaller.
Tot nu toe hebben zich ongeveer duizend van deze bedrijven gemeld. Dit volgt uit een ‘snelle inventarisatie’ van het IPO. Het IPO verwacht dat meer boeren zich zullen melden op het moment dat de uitkoopregeling definitief is. Dit is op zijn vroegst in april 2023. De toekomst van de voorgenomen regeling staat op dit moment nog op losse schroeven, omdat deze mogelijk in strijd is met de Europese regels voor staatssteun, bleek onlangs uit een advies van de landsadvocaat.
De omvang van de stikstofuitdaging verschilt per provincie. Op sommige locaties is de natuur overbelast, of bevinden zich zogenaamde piekbelasters. Hoeveel boeren zich per provincie hebben gemeld is nog niet bekend. Dit is volgens het IPO op dit moment ‘niet relevant’, vanwege het gebrek aan een regeling, het feit dat boeren zich zowel bij de gemeente als bij de provincie kunnen melden en het feit dat de inventarisatie van het IPO zich niet alleen op uitkoop richt.
Ook is niet duidelijk of de duizend boeren die zich hebben aangemeld allemaal bereid zijn tot verkoop van hun bedrijf. Het door IPO geschetste beeld gaat over ‘alle punten uit het rapport Remkes’. Dit betekent dat onder de groep van duizend melders niet alleen de boeren vallen die bereid zijn tot verkoop, maar ook de boeren die mogelijk willen innoveren, extensiveren of verplaatsen. Zolang er geen concrete uitkoopregeling is, kan het IPO niet zeggen hoeveel meldingen uitkoop als doel hebben. Daarnaast zal niet elke boer die zich wil laten uitkopen, voor uitkoop in aanmerking komen.
Voor de eerste uitkoopregeling kwamen in totaal 750 bedrijven in aanmerking. Dit resulteerde in totaal in 20 uitkopen. Bij deze regeling benaderden provincies actief veehouders, maar zij konden zich ook zelf melden. Dit zal ook gelden voor de uitkoopregeling die naar verwachting in april 2023 bekendgemaakt wordt. In juli 2023 worden de zogeheten ‘gebiedsplannen’ gepresenteerd. Hierin leggen provincies de plannen voor stikstofreductie en natuurverbetering in specifieke gebieden, die zij in overleg met lokale overheden en partijen gemaakt hebben, vast. Pas dan kan volgens het IPO een duidelijker beeld worden geschetst van het aantal boeren dat tot verkoop bereid is en worden de plannen concreet.